Nu er door besparingen en personeelstekort slechts één treinbegeleider meer meereist in de vernieuwde M5 dubbeldekstreinen is zwartrijden een koud kunstje geworden.
Ik heb haar al enkele dagen in de gaten, de zwartrijdster. Al van bij het instappen speurt ze het perron af om te zien of de treinbegeleider vooraan of achteraan instapt. Ze blijft dan aan de deur staan totdat ze ziet of de treinbegeleider langs boven of langs onder passeert. Eerst dacht ik dat ze iemand zocht in de trein, maar dan loop je gewoon even door de trein, dan blijf je geen kwartier gebukt door de trein kijken.
Komt de treinbegeleider eerst langs onder, dan loopt ze via het bovenste verdiep terug naar voor om dan weer in het onderste gedeelte plaats te nemen. Zo kan ze de controle ontlopen.
Zoals ik wel vaker doe was ik ook vandaag weer het gedrag van een bepaald iemand hardop aan het analyseren. Mijn reisgenoten vinden dat grappig, en vandaag was de zwartrijdster het onderwerp van de analyse. Kijk zei ik, die juffrouw daar met dat – door een niet nader te vernoemen geloofsovertuiging opgelegd – hoofddeksel probeert het systeem te omzeilen. Ziet ze eens kijken, en ik heb niet de indruk dat ze iemand zoekt. Neen, ze kijkt door de trein om te zien of de conducteur afkomt, om zo langs boven of langs onder te kunnen vluchten. Andere meeluisterende reisgenoten mengde zich in de conversatie. Ze hadden haar nog al gezien, en wisten zelfs te vertellen dat ze gisterenmorgen betrapt was op zwartrijden.
Aan het geroezemoes te horen was de halve trein er over bezig. Zij stoorde zich er blijkbaar niet aan, en zette haar iPod nog een tandje harder. Toen ze twee halten verder was afgestapt en de treinbegeleider toevallig nog eens langs kwam deden de ander reizigers hun verhaal over de zwartrijdster. Andere mensen hadden hem er ook al op attent gemaakt zei hij, maar het is niet gemakkelijk om zo iemand alleen te onderscheppen.
Wij zullen u morgen wel helpen zeiden we. Al ben ik er bijna zeker van dat we haar morgen niet meer in onze wagon zullen zien. Dat zal ze waarschijnlijk te risicovol vinden tussen al die abonnementsgeld betalende racisten. Want daar zal het uiteindelijk weer rond gaan draaien: dat zij het slachtoffer is, en wij de vreemdelingenhaters. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Een nieuwe manier van werken : men neemt liefst met veel poeha plaats in eerste klasse met een tweede klasse abonnement. Bij controle door de treinchef valt men uit de lucht, maar echt uit de lucht met liefst zo luid mogelijke stem dat men dit echt niet wist… Tja, waarom betaal ik nog eerste klasse als ik een groot deel van mijn reis kan afleggen met een abo 2de klasse. De ontduikers krijgen in 99% van de gevallen geen sanctie.
En het strafte van de zaak is, dat de gewone man dit zomaar tolereert. Als iedereen op een beleefde manier laat blijken dat het echt “not done” is om zonder of ongeldig vervoersbewijs te rijden, dan zou het wel eens kunnen minderen. Niet alleen de NMBS is hier slachtoffer, maar ook de trouwe betalende reiziger. Die worden weer maar eens met de neus op de feite gedrukt: jullie zijn tamme kloten, die braafjes betalen. En eigenlijk zelfs het zwartrijden oogluikend goedkeuren.
Moesten de andere reizigers de treinbegeleider bijspringen in een discussie over een ongeldig vervoersbewijs, er zou waarschijnlijk minder agressie t.o.v. het treinpersoneel zijn. Als de hele groep het afkeurt, zwicht het individu meestal.
Eh je kan niet zomaar zelf optornen tegen meerdere zwartrijders. Vandaag tussen Brussel en Geraardsbergen de treinchef niet gezien… wat kan je doen ? Een kepie opzetten ?